Limited şirkette pay devri, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda gösterilen usullere göre gerçekleştirilir. Bu usuller, anılan Kanunun 595. maddesinde gösterilmiştir. Bu usullere uyulmaması, pay devrinin gerçekleşmemesi sonucunu doğurabileceği gibi; pay devri gerçekleşmiş olsa bile ilerleyen zamanlarda kamu borçlarının paylarını devreden ortağa tebliğ edilmesine neden olabilir.

Limited Şirket Pay Devri Sözleşmesi Düzenlenmeli ve Noter Onaylı Olmalıdır.

Limited şirkette pay devrinin geçerli olabilmesinin ilk koşulu, pay devrine ilişkin payları devralan ve devreden ortaklar arasında devir sözleşmesi yapılmasıdır. Paydaşlardan biri, paylarının bir kısmını bir başka paydaşa devredebileceği gibi tek ortaklı bir limited şirkette tüm payların sahibi olan tek ortak, tüm paylarını üçüncü bir gerçek kişiye de devredebilir. Tüm çeşitli ihtimallerde aynı devir usulleri öngörülmüştür.

İlgili ayrılan ve yeni paydaşlar arasında pay devir sözleşmesi akdedildikten sonra bu sözleşmenin mutlaka noterlikçe onaylanması gerekir. Aksi takdirde pay devri ilgili ticaret sicil müdürlüğünce tescil ve ilan edilmeyecektir.

Bir diğer husus, pay devrinin tescil ve ilanı için ilgili ticaret sicil müdürlüğüne müracaat edilirken mutlaka pay devri sözleşmesinin noter onaylı aslının ibraz edilmesi gerekliliğidir. İşbu sözleşme, tescile dayanak belge olarak değerlendirildiğinden aslının müdürlüğe ibrazı gerekmektedir.

Pay Devri İçin Ortaklar Genel Kurulunun Onayı Şarttır.

Limited şirkette pay devri için ortaklar genel kurulunun onayı olmazsa olmazdır. Zira, TTK uyarınca devir asıl bu işlemle gerçekleşmiş sayılır. Onaya ilişkin karar alınmadan pay devrinin gerçekleştiğini söylemek mümkün değildir. Bu bakımdan ortaklar genel kurulu kararının kurucu unsur olduğunu söyleyebiliriz.

Ortaklar genel kurulu, alınacak kararda kısaca devredilen payların devreden ve devralan muhataplarının akdettikleri ve noterlikçe onaylanmış pay devir sözleşmesinin kabul edildiğini beyan edecektir. Pay devrinin tescilinde önem arz etmese de anılan kararda müdürlük görevininin devamı ya da sonlanmasına ilişkin hususlar da bildirilebilir.

Yine önemle belirtmek gerekir ki, ticaret sicil müdürlüğüne başvuruda ortaklar genel kurulu kararının da aslının sunulması gerekmektedir.

Devir İşlemi Mersis Üzerinden Tamamlanmalıdır.

Ticaret sicil müdürlüğüne yapılan pay devrine ilişkin tescil ve ilan başvurularında devir işleminin elektronik ortamda yani Mersis üzerinden de gerçekleştirilmiş olması sistemsel bir gereklilik olarak öne sürülmektedir. Bu sebeple devir işlemini Mersis üzerinden de tamamlamakta fayda vardır.

Başvuruyu Açıklayan Dilekçe Sunulmalıdır.

Yukarıda önemle üzerinde durulan noter onaylı limited şirket pay devri sözleşmesi ve ortaklar genel kurul kararı hazır edildikten sonra, pay devrinin tescil ve ilanına dair isteği ifade eden bir dilekçe hazırlanmalı ve yukarıda önemle üzerinde durulan bu iki belgenin aslı da dilekçeye ek olarak eklenmelidir.

Ticaret Sicil Müdürlüğüne Başvuru Yapılmalıdır.

Dilekçe ve ekleri hazır edildikten sonra ilgili şirketin kayıtlı olduğu ticaret sicil müdürlüğüne başvuru yapılmalıdır. Bu başvuru, şirket müdürleri tarafından yapılır. Şirket müdürü tarafından başvuru otuz gün içinde yapılmazsa, TTK 598/2 uyarınca ayrılan ortak tarafından da başvuru yapılabilir.

Başvurulan avukat vasıtasıyla vekaleten de yapılabilmektedir. Vekalette ticaret sicil müdürlüğünde işlem yapmaya dair özel yetki bulunmalıdır. Aksi halde başvuru iade edilerek zaman kaybına yol açacaktır.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, pay devrinin tescil ve ilanı için ticaret sicil müdürlüğüne harç ödemesi yapmak gerekecektir. Harç ödemesi nakit olarak yapılmaktadır. Başvurunun kabul edilmemesi ihtimaline karşı harç makbuzunu saklamak gerekir zira harç iadesi başvurularında işbu makbuza ihtiyaç duyulacaktır.

Son olarak, İstanbul ilindeki başvuruları Perpa İş Merkezi’ndeki İto şubesine yönlendirmek gerektiği bilgisini paylaşmak isteriz.

Pay Devrinin Tescili İçin Dava Açmak Gerekir Mi?

6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanununun yürürlükte olduğu dönemde “tescile icbar davası” ile şirket yetkilileri tarafından yerine getirilmeyen tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi diğer ortaklar tarafından sağlanabilmekteydi. Yeni TTK 598/2 gibi açık bir hüküm varken izlenecek yolun dava değil ilgili ticaret sicil müdürlüğüne müracaat olduğu aşikardır.

Limited Şirkette Pay Devrinin Tescilini Paylarını Devreden Ortak Talep Edebilir Mi?

Limited şirkette pay devrinin tescili, şirket müdürüne yükletilmiş bir görev olsa da bu görevin şirket müdürünce devirden itibaren otuz gün boyunca yerine getirilmemesi halinde paylarını devreden ortak tarafından bu paylardan adının silinmesi istemiyle ticaret siciline başvurulabilir. Paylarını devreden ortak, bu başvuruyu bizzat ya da avukat vasıtasıyla yapabilir.

Ortaklar Genel Kurulu Kararı Olmadan Pay Devri Tescil Edilebilir Mi?

Uygulamada sıklıkla, noter onaylı limited şirkette pay devir sözleşmesi yapıp ve bir nüshanını da elinde bulundurup; ortaklar genel kurulu kararı aldırmayan ya da aldırsa da karara ulaşamayan ayrılan ortakların pay devrine dair tescil talepleri gündeme gelmektedir. İşbu ayrılan ortaklar, ortaklıkların devam eder göründüğünü çoğunlukla devirden uzun zaman sonra tebliğ edilen bir kamu borcu nedeniyle fark etmektedirler.

Ortaklar genel kurulu kararı olmadan pay devri tescil edilir mi sorusuna Kanuna bakarak tereddütsüz şekilde “Hayır.” diyebiliriz. TTK 595/2 çok açık şekilde pay devrinin ortaklar genel kurulu onayıyla geçerli olacağını düzenlemiş. Buna karşın, pay devrinin tescil ve ilanı için olayın koşullarına göre sadece noter onaylı pay devir sözleşmesini yeterli gören Yargıtay kararı da mevcuttur:

“…6102 sayılı TTK’nin 595. maddesinde limited şirketlerde pay devrinin yazılı şekilde yapılıp noter tarafından onaylanması ve devre ortaklar genel kurulunca da onay verilmesi şartına bağlandığı, taraflar arasındaki pay devrinin noterde yapıldığı, şirket iki ortaklı olup ortaklar hisse devri konusunda anlaştığından noter evrakının ortaklar genel kurul kararı olarak kabulü gerekeceği…” (Yargıtay 11 HD, E 2014/14676 K 2015/409, 15.01.2015.)

Görüldüğü üzere, Yargıtay burada iki ortaklı bir şirkette taraflar arasında noterde yapılan pay devrini ve burada ortaya konulan iradeyi geniş bir yorumla ortaklar genel kurul kararı olarak kabul etmiştir.

Pay Devrinin Tescili ve İlanı Yapılmadıysa Pay Devri Geçersiz Midir?

Bu sorunun cevabı, “Hayır, değildir.” Zira yeni TTK döneminde tescilin kurucu değil açıklayıcı bir unsur olduğunu görüyoruz. Esas sermaye paylarının devrinin tescili şirket müdürlerinin görevlerindendir. Tescildeki amaç, payını devredenin ve üçüncü kişilerin korunmasıdır. Tescilin açıklayıcılık işlevi amaçlanmıştır. Öyleyse, bir kimsenin tescilden sonra paydaşlığının sonlandığını söyleyemeyiz. Onaylı bir pay devir sözleşmesi ve ortaklar genel kurulu onayı mevcutsa, devrin hukuken gerçekleştiğini ancak sadece üçüncü kişilere açıklanmadığını söyleyebiliriz.

Limited şirkette pay devri ile birlikte devredilen paylardan devredenin adının silinmesi gerekir. Eğer şirket müdürleri ticaret sicil müdürlüğüne devirden itibaren 30 gün boyunca başvurmaz ise ayrılan ortak da bu paylarla ilgili her zaman başvurabilir.

Limited şirkette pay devrinin tescilinin kurucu değil açıklayıcı bir unsur olduğuna dair önemli bir Yargıtay kararını aşağıda paylaşmaktayız:

“…Somut uyuşmazlıkta, davacının, dava dışı şirketteki hissesinin tamamını …Noterliğinin 28.01.2008 tarihli 2747 sayılı hisse devir senedi ile dava dışı ….’ e devrettiği, limited şirketin 15.09.2008 tarihli Ortaklar Kurulu Kararı ile “hisse devir sözleşmesinde bahsi geçen devrin kabulüne ve devir hususunun şirket pay defterine işlenmesine” karar verildiği, hisse devrinin, 16.09.2008 tarihinde Ticaret Sicile tescil ile 22.09.2008 tarihli Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edildiği hususlarında uyuşmazlık bulunmamakta olup, davacının dava dışı şirketteki ortaklık sıfatının sona ermesi ve bu durumun sicil gazetesinde ilanının, işlemin hukuken varlık kazanmasına değil, bu hususun üçüncü kişilere açıklanması amacına yönelik olduğu, dolayısıyla inşai değil bildirici bir işlem olduğu sabit olmakla,..” (Yargıtay 10 HD, E 2015/23760 K 2019/1212, 14.02.2019)

Limited Şirkette Hisse Devrinde Avukatın Önemi

Limited şirkette pay devrine ilişkin sözleşmenin düzenlenmesi ve noterce onaylanması, ortaklar genel kurulu kararının düzenlenmesi, ticaret sicil müdürlüğüne dilekçe ile başvurulması ve Mersis işlemlerinin yapılması gibi hususlar son derece teknik bir bilgi birikimi gerektirdiğinden hem başvurunun usulen doğru olması hem de süre kayıpları yaşanmaması adına ticaret hukukunda uzman bir avukatla çalışmakta büyük fayda vardır.