Bu yazımızda sizlerle yabancılar hukuku alanında uygulamada sıkça karşımıza çıkan kısa dönem ikamet izni hususunun ne olduğu, hangi şartlarda ve hukuki zeminlerde kısa dönem ikamet izni talebinin karşılık bulabileceği açıklanacaktır.

Kısa Dönem İkamet İzni Nedir?

İkamet izni türleri 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.30’da düzenlenmiştir. Buna göre kısa ikamet izni de ikamet izin türlerinden bir tanesidir. Kısa ikamet izni belirli şartları taşıyan yabancılara yalnızca yine bazı belirli koşulların varlığı durumunda verilen bir ikamet izin türüdür.

Kısa dönem ikamet izni, diğer ikamet izin türleri gibi belirli bir süre için vize muafiyetine sahip olanların vize muafiyetinin veya süreli vizeye sahip olanların vizelerinin sürelerinden daha uzun bir zaman için ülkemizde kalmak adına başvurdukları bir yoldur.

Kısa dönem ikamet iznine başvuruda önemli olan noktalar ise kısa dönem ikamet izni başvurusunda bulunan yabancıların kanuni olarak aranan belirlenen yabancılardan türlerinden biri olmaları, yine kanun koyucunun istediği koşulların varlığı ve başvuru süresince ilgili kurumlar tarafından talep edilen belgelerin eksiksiz bir şekilde hazır edilmesidir.

Hangi Yabancılar Kısa Dönem İkamet İzni Alabilir?

6458 sayılı Yabacılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.31’de hangi yabancılara kısa dönem ikamet izni verilebileceği belirlenmiştir. Kanun koyucu bu noktada bir sınır çizerek belirlenen yabancılar dışında kalan yabancılara kısa dönem ikamet izni verilemeyeceğini ortaya koymuştur. Kısa dönem ikamet izni alabilecek yabancılar ise şunlardır:

a) Bilimsel araştırma amacıyla gelecek yabancılar : Yapılacak bilimsel araştırma eğer herhangi bir izne tabii ise, iznin alınması gereken kurumdan gerekli izin alındıktan sonra bu izinle birlikte, izne tabii değilse yabancının beyanı ile birlikte başvuru yapılmaktadır. Yabancı tarafından ilk etapta alınan vize türünün ise ‘’bilimsel araştırma’’ amaçlı vize türü olması gerekmektedir.

b) Türkiye’de taşınmazı bulunan yabancılar : Konut türünde taşınmaz malı bulunan ve bu taşınmazı konut olarak kullanan yabancılar ve bu taşınmaz üzerinde paylı veya elbirliği mülkiyeti ile mülk hakkına sahip olan yabancının aile üyeleri bu kategoriye girmektedir.

c) Ticari bağlantı veya iş kuracak yabancılar : Bu yabancılar eğer 3 ay ve üzeri ikamet izni talep ediyorlarsa kendilerinden ticari bağlantı kuracakları gerçek kişi veya tüzel kişilerden davet mektubu ve benzeri belgeler talep edilebilir.

ç) Hizmet içi eğitim programlarına katılacak yabancılar : Bu gerekçe temeliyle kısa dönem ikamet iznine başvuran yabancılardan katılacakları hizmet içi eğitime ilişkin tüm bilgiler talep edilir ve hizmet içi eğitim süresi kapsamında kısa dönem ikamet izni verilir.

d) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar ya da öğrenci değişim programları

çerçevesinde eğitim veya benzeri amaçlarla gelecek yabancılar : Ülkemize bu kapsamda gelecek yabancılardan bu duruma ilişkin bilgi ve belgeleri ilgili kuruma sunmaları istenir ve kısa dönem ikamet izni süresi eğitim sürelerini aşamaz. Öğrenci değişim programı doğrultusunda gelen yabancılardan ilk kayıt tarihlerinden itibaren 3 ay içerisinde genel sağlık sigortası yaptırmak için talepte bulunanlardan ayrıca sağlık sigortası istenmemekteyken bu süreye riayet etmeyenlerden özel sağlık sigortası yaptırmaları talep edilir.

e) Turizm amaçlı kalacak yabancılar : Turizm amaçlı kısa dönem ikamet izni başvurusunda bulunacak yabancıların amaçlarına temel oluşturacak seyahat planlamalarına ilişkin bilgi ve belgeleri de istenmektedir.

f) Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşımamak kaydıyla

tedavi görecek yabancılar : Bu gerekçe kapsamında kısa dönem ikamet izni başvurusunda bulunan yabancılara verilecek kısa dönem ikamet izni süresi tedavi süresi göz önünde tutularak verilir. Kamu veya özel bir hastane tarafından kabul aranırken tedavi masraflarının ödendiğine dair belge bulunduğu takdirde ayrıca bir sağlık sigortası aranmamaktadır.

g) Adli veya idari makamların talep veya kararına bağlı olarak Türkiye’de kalması

gerekenler yabancılar : İlgili kararda veya talepte belirtilen sürelere bağlı olarak izin verilir.

ğ) Aile ikamet izninden kısa dönem ikamet iznine geçen yabancılar : Türk vatandaşı ile evli olmasından ötürü aile ikamet iznine sahip olup 3 yıl bu izinle kalıp sonra boşanan yabancılar, en az 3 yıl aile ikamet izni kapsamında ülkemizde bulunup 18 yaşını tamamlayanlar kısa dönem ikamet izni talebinde bulunabilirler. Destekleyicilerin ölümü halinde de destekleyiciye bağlı aile ikamet izninde kalan kimseler süre şartı aranmaksızın kısa dönem ikamet iznine başvuruda bulunabilirler.

h) Türkçe öğrenme kurslarına katılacak yabancılar : Milli Eğitim Bakanlığından izinli kurum tarafından verilen kursa kayıt yaptıran bir yabancıya en fazla 2 kere bu gereçke kapsamında kısa ikamet izni verilebilmektedir. Kurs süresinin 1 yıldan az olduğu durumlarda verilen kısa dönem ikamet izni süresi kurs süresini geçememektedir. Yabancının kursa başlama, devam etme durumlarını il müdürlüğüne bildirmek kursu veren kurumun yükümlülüğündedir.

ı) Kamu kurumları aracılığıyla Türkiye’de eğitim, araştırma, staj ve kurslara katılacak yabancılar : Bu kapsamda verilecek olan kısa dönem ikamet izninin süresi en fazla 1 yıl olabilmektedir. İlgili kurumlardan bilgi ve belge istenebilir.

i) Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayan yabancılardan mezuniyet tarihinden itibaren 6 ay içinde müracaat edenler : İlgili yabancılara mezuniyet tarihlerinden itibaren 6 ay içerisinde başvuruda bulunamak şartıyla en fazla 1 senelik ikamet izni bir kereye mahsus verilebilir.

j) Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancıların çocukları : Özel bir kısa ikamet izni gerekçesi olan bu gerekçede yabancılara en fazla beşer yıllık süre kapsamında ikamet izni verilebilmektedir. Yatırım yapan kişinin eşi, kendisi ve ergin olmayan çocukları da yararlanabilir.

k) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları : En fazla beşer yıllık süre kapsamında ikamet izni verilmektedir.

Kısa Dönem İkamet İzninin Şartları Nelerdir?

Kısa dönem ikamet iznine başvurabilecek yabancılar bir önceki başlık altında belirtilmişti. Kısa dönem ikamet izninin alınmasına yönelik gereken tüm koşullar şu şekildedir:

• 31 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan gerekçelerden biri veya birkaçını ileri sürerek talepte bulunmak
• Kısa dönem ikamet izni talebine dayandırılan gerekçe ile ilgili bilgi ve belgeleri ibraz etmek
• 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu m.7 kapsamında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar kapsamına girmemek
• Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak
• İstenilmesi hâlinde, vatandaşı olduğu veya yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak
• Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek

Kısa Dönem İkamet İzinleri Ne Kadar Süre İçin Verilebilir?

Kısa dönem ikamet iznine yönelik şartların tamamının var olması bu iznin sınırsız bir süreyle verilmesine yol açmamaktadır. Kısa dönem ikamet iznine yönelik kanun koyucu tarafından belirlenen bazır süreler vardır.

‘’Hangi Yabancılar Kısa Dönem İkamet İzni Alabilir?’’ başlığı altında belirtilen gerekçelerden k ve j bendinde yer alan gerekçelere dayanarak verilen kısa dönem ikamet izinleri en fazla 5’er yıllığına verilebilirken geri kalan gerekçelere dayanarak verilen kısa dönem ikamet izinleri en fazla 2’şer yıllığına verilebilmektedir.

Aynı başlığında altındaki h bendinde yer alan Türkçe öğrenme kurslarına katılacak yabancılara verilecek kısa dönem ikamet izinleri en fazla iki kere verilebilmektedir. İ bendinde yer alan gerekçe kapsamında verilen kısa dönem ikamet izinleri ise bir defaya mahsus olarak verilebilmektedir.

Kısa Dönem İkamet İzni Başvuruları Neden Reddedilir, İptal Edilir veya Uzatılmaz?

Eğer başvurucu yabancı kişi belirtilen kısa dönem ikamet iznine yönelik şartları taşımıyorsa, yerine getirmiş olduğu şartlardan bir veya birkaçı ortadan kalkarsa, kendisine verilen ikamet izninin veriliş amacı dışında kullanıldığı tespit edilirse veya kişi hakkında güncel, geçerli bir sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı bulunuyorsa bu yabancı kişinin kısa dönem ikamet izni başvurusu reddedilir, kabul edilen başvurusu iptal edilir veya uzatmak istediği kısa dönem ikamet izni uzatılmaz.

Kısa Dönem İkamet İzni Başvurusunda Avukatın Önemi

Kısa dönem ikamet izni başvurularının henüz başlangıcında meydana gelen temel bir sorun, gerekli belgelerin temininde ve başvuruya gerekçe olarak seçilen doğru ve hukuki temelli gerekçenin tespitinde ortaya çıkan eksiklikler nedeniyle yaşanan süre kaybıdır. Başvuru sürecinin henüz başında yaşanabilecek bu süre kaybının önüne geçebilmek adına, ilgili sürecin ve yetkili idarenin işleyişini bilen ve yabancılar hukuku alanında uzman bir avukatla temsil edilmekte fayda vardır.

Kısa dönem ikamet izni başvurularında yabancılar hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmaktaki asıl fayda ise; başvuruyu doğru gerekçelendirebilmek ve başvuru sürecini baştan sona -il göç idaresine müracaat sürecinden, idare mahkemesinde açılacak olası bir iptal davasına kadar- doğru, titiz ve hem  6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve hem de 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ile uyumlu şekilde takip edebilmektir.