2017 yılında yapılan kanuni düzenlemeler neticesinde anonim şirket sıfatı ile faaliyet göstermekte olan şirketlere resmi olarak bir avukat ile çalışma zorunluluğu getirilmiştir. Bu yazımızda anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğunun yasal dayanağından, uygulanma biçiminden ve bu zorunluluğa uyulmadığı takdirde karşılaşılabilecek yaptırımlardan bahsedilecektir.

A. Yasal Dayanak

1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun ‘’Yalnız avukatların yapabileceği işler’’ başlıklı 35.maddesinin 3.fıkrasında ‘’Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.’’ ifadeleriyle kanun koyucu esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler yönünden avukat bulundurma zorunluluğu getirmiştir.

Avukat bulundurma zorunluluğunun mevcut olduğu anonim şirketlerin tespitinde ise Avukatlık Kanunu m.35/3’te de belirtildiği üzere mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu m.272’ye, yani mülga kanun yerine 14.02.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m.332’ye bakmak gerekiyor. İlgili hüküm uyarınca anonim şirketlerde en az esas sermaye tutarı 50.000-TL olarak belirlenmiştir. Buna göre esas sermaye tutarı 250.000-TL ve üzeri olan olan anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu mevcuttur. Anonim şirketin kuruluş esnasında esas sermaye miktarı 250.000-TL ve üzeri olabileceği gibi sonradan sermaye arttırımı ile de esas sermaye miktarı 250.000-TL’yi geçebilir. Bu noktada sermaye arttırımına ilişkin şirket genel kurulu kararının tescil ettirildiği anda ilgili şirket adına avukat bulundurma zorunluluğu doğmaktadır.

B.Uygulama

Uygulamada avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında bulunan anonim şirketler Barolar tarafından denetlenmektedir. Anonim şirketler dilerlerse kendi bünyelerinde sigortalı olarak bir avukat çalıştırabilirler veya serbest olarak çalışan bir avukat ile aylık avukatlık danışmanlığı çerçevesinde çalışabilirler. İki yoldan herhangi birini uyguladıklarında anonim şirketler avukat bulundurma zorunluluğunu yerine getirmiş olacaklardır.  Serbest çalışan bir avukattan danışmanlık alınıyorsa buna ilişkin serbest meslek makbuzlarının, şirket bünyesinde sigortalı avukat çalıştırılıyorsa ilgili çalışan avukata ait maaş bordrolarının düzenli bir şekilde tutulması ve baroya bildirilmesi gerekmektedir.

C.Yaptırım

1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun ‘’Yalnız avukatların yapabileceği işler’’ başlıklı 35.maddesinin 3.fıkrasında yukarıda belirtildiği üzere hem anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğunun yasal dayanağı yer almakta, hem de bu hükme uyulmadığı takdirde anonim şirketlerce karşılaşılacak hukuki yaptırımlar açıklanmaktadır. Buna göre ilgili hükme aykırı davranan anonim şirketlere Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilmektedir. Kanun koyucu idari yaptırımların yanında diğer kanun ve hukuki/cezai sorumluluğa ilişkin hükümleri saklı tutmuştur.