Günümüzde yaşanan dijitalleşme, sosyal medya mecralarının iletişim gücünün büyümesine yol açmıştır. Bu hızlı ve etkili iletişim yolu, ticari yaşam için de reklam, satış ve pazarlama yönünden cazip hale gelmiştir. Şirketler, ticari işletmeler ve ticari faaliyet gösteren satıcılar, özellikle Instagram adlı uygulama üzerinden markalarının ve ürünlerinin reklamını gerçekleştirmek için çekiliş tertip etmektedirler. Kurumsal veya butik satıcılar, kendi sosyal medya hesapları üzerinden ya da “influencer” olarak anılan marka yüzlerinin yüksek takipçili sosyal medya hesapları üzerinden tertip ettikleri çekilişler ile etkileşim kazanma ve ürün tanıtımı yapma yolunu sıklıkla tercih etmektedirler. Tertip edilen bu çekilişlerde, satıcıya veya marka yüzü olan influencer’a ait sosyal medya hesabının takipçilerine hediye ürünler verileceği vaat edilmektedir. Bu çekilişlerin amacının marka değerini ve uzun vadede ticari kazancı arttırmaya yönelik olduğu aşikardır. Bu aşamada, özellikle Instagram adlı uygulama vasıtasıyla gerçekleştirilen bu çekilişlerin hukuki boyutu üzerinde durmakta fayda vardır.

Evvela, sosyal medya mecraları vasıtasıyla tertip edilen bu çekilişlerin mevzuatımızda nerede konumlandığının üzerinde durmakta fayda vardır. Burada inceleme alanımız kuşkusuz, “Karşılığı Nakit Olmayan Piyangolar ve Çekilişler Hakkında Yönetmelik” (“Yönetmelik”) olacaktır. İşbu Yönetmelik’te; sanal ortam üzerinden piyango düzenlenmesi, piyango düzenleyebilecekler, piyangonun başvuru ve izne tabi oluşu, başvurulacak idari makam, piyangolara ilişkin yasaklar, başvurular için gerekli belgeler, piyango izni için yatırılacak teminat gibi konulara yer verilmiştir.

Nakdi karşılığı olmayan ve eşya ya da hak kazandırma taahhüdü içeren çekilişlerin, yukarıda anılan Yönetmelik’e tabi olduğunu, işbu Yönetmeliğin 4/g düzenlemesinden anlıyoruz:

“Karşılığı nakit olmayan piyango: Doğrudan veya bir mal ya da hizmetin satışı nedeniyle bilet, kupon, katılım numarası veya benzerlerinin satılması veya bedelsiz verilmesi suretiyle katılım hakkının verildiği ve düzenleyici tarafından taahhüt edilen karşılığı nakit olmayan her türlü eşya, hak ve benzeri ikramiyeleri kazanacak olanların, yapılacak çekilişle belirlendiği ve bundan sonra bu Yönetmelikte kısaca piyango olarak anılacak ticari, sosyal, yardım ve benzeri amaçlı düzenlemeleri,”

Sanal ortamda gerçekleştirilecek eşya ya da hak konulu çekilişler yönünden ise Yönetmeliğin “Sanal ortam üzerinden piyango düzenlenmesi” başlıklı 10. maddesini incelemekte fayda vardır:

MADDE 10 – (1) Sanal ortam üzerinden düzenlenecek piyangolarda da bir mal veya hizmetin tanıtımı, satışı, pazarlanması esas olup, doğrudan gelir elde etmeye yönelik piyango düzenlenemez.

(2) Piyangoya katılımın tamamen veya kısmen sanal ortam üzerinden gerçekleşmesi halinde düzenleyicilerin aşağıdaki şartları ayrıca yerine getirmeleri gerekmektedir:

a) Kampanyanın hangi sanal ortam araçları üzerinden ve hangi kişi ve kuruluşlar aracılığı ile yapılacağının katılımcılara duyurulması.

b) Katılımcıdan katılım sırasında ad-soyad-adres ve katılıma ilişkin şifre veya kod numarası bilgilerinin istenmesi ve bu bilgiler esas alınarak çekilişin gerçekleştirilmesi.

c) Kampanyaya katılımın yapıldığı sanal ortam iletişim hizmetine ait bedelin standart tarife uygulanan bir birim bedelden fazla olmaması ve bu hususların yapılacak reklam ve duyurularda kolayca okunabilecek şekilde yer alması.

ç)Talihlilere kazandıkları ikramiye ile başvuru ve teslim süresine ilişkin tebligatın taahhütlü posta kanalıyla yapılması.

d) Katılıma ilişkin tüm kayıt ve belgelerin birer örneğinin çekilişten önce manyetik ve/veya elektronik ortamda İdareye teslim edilmesi.

e) Günün teknolojik gelişmelerine bağlı olarak İdarece yerine getirilmesi uygun görülen diğer hususlar.

Görüldüğü üzere, sosyal medya mecraları üzerinden yapılacak çekilişler, kapsamlı bir yasal düzenlemeye tabidir. Yukarıda anılan Yönetmelikte, başvuru ve izin sürecinin usulleri, gerekli belgeler, çekiliş süresince yasaklanan fiiller ve yatırılacak teminata dair kapsamlı bir prosedür açıklanmıştır. İşbu yasal prosedüre uymayarak başta Instagram olmak üzere tüm sanal ortamlarda çekiliş düzenleyenler hakkında idari ve cezai yaptırımlar öngörülmüştür. Bu sebeple, sanal ortamda düzenleyeceğiniz çekilişlerin, tabi oldukları Yönetmelik’e uygun şekilde sürdürülmesini isteyecek olursanız alacağınız hukuki bir danışmanlığın en etkili çözüm olacağı tartışmasızdır.