Kripto Para, Bitcoin ve Hukuk

Kripto para, blockchain teknolojisi aracılığıyla şifrelenerek oluşturulan ve ağ üzerinden transfer edilerek aktarılan dijital paradır. Kripto paranın ilk örneği Bitcoin’dir. Kripto paraları Bitcoin, altcoin’ler ve token olarak sınıflandırabiliriz.

Kripto paraya, kripto para borsalarına, bunları işletenlere ya da hizmet sağlayıcılarına dair yasal mevzuatımızda herhangi bir düzenleme henüz mevcut değildir. Bu nedenle de kripto paralar ve özellikle de Bitcoin için “yasal” ya da “yasak” gibi bir karşılık henüz bulunmamaktadır. Her ne kadar kripto paraların yasal mevzuatımızda tanımlanması bile gerçekleşmemiş olsa da bunları soğuk cüzdanlarda (cold wallet) taşımak ve kripto para borsalarında işlem yapmak yasa dışı değildir.

Kripto paraların ve Bitcoin’in gelecekte ülkelerin para birimleri, döviz büroları, borsalar ve bankalar karşısında nasıl bir etkileşim içinde olacağını anlayabilmek için devletlerin kripto paralara yasal mevzuatlarında nasıl yer vereceklerini ve tanımlayacaklarını takip etmek gerekir. Hem bizde hem de dünyada kripto paralara ve Bitcoin’e karşı halen temkinle yaklaşılmakta ve bir yasal statü ya da meşruluk kazandırma noktasında tereddüt yaşanmaktadır. Kripto paraların emtia, menkul kıymet ya da elektronik para olarak kabul edilip edilemeyeceği hem bizde hem de dünyada halen tartışma konusudur. Zira kripto paraların ve Bitcoin’in denetimi ve vergilendirilmesi gibi konular halen belirsiz ve tartışmalıdır.

19.04.2021 tarihli bir İstanbul (  ). İcra Hukuk Mahkemesi (Karar davacı taraf vekilince kısmen sansürlü yayınlandığı için mahkeme numarasına yer verilememiştir) kararı ise kripto paralar ve Bitcoin’in bizim hukuk sistemimizdeki statüsü hakkında bize ilk kez bir fikir vermiştir. Bir icra dosyasının borçlu tarafı, bir kripto para borsasındaki hesabına alacaklının talebi üzerine icra müdürlüğünce haciz konulmasının üzerine “Türkiye’deki kripto para borsalarının SPK mevzuatına tabi aracı kurum ya da BDDK mevzuatına tabi banka veya finans kuruluşu olarak adlandırılamayacağından mevzuat yokluğundan haciz ihbarnamesinin iptalinin gerektiği” gerekçesiyle haciz işlemini icra hukuk mahkemesinde şikayet etmiştir.

İcra Hukuk Mahkemesi, işbu şikayeti “Her ne kadar davacı, kripto paraların haczedilmeyeceğini iddia ederek şikayetçi olmuş ise de bu tür paraların da emtia veya menkul kıymetler kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, bir çeşit dijital döviz veya sanal para olarak kabul edildiği ve dolayısıyla haczedilebileceği anlaşıldığından” gerekçesiyle reddetmiş ve kripto paraların emtia veya menkul kıymet kapsamında değerlendirilmesi gerektiği yönünde hukuki mütalaa belirterek kripto paraların ülkemizdeki yasal statüsüne ve haczedilebilirliğine dair çok önemli bir karar almıştır.