KORONAVİRÜS SALGINI NEDENİYLE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN ŞARTLARI NASIL KOLAYLAŞTIRILDI?

Bu yazımızda önce kısa çalışmanın ve sonra da kısa çalışma ödeneğinin ne anlama geldiğinden, kısa çalışma ödeneğine hak kazanmanın olağan koşullarından ve YAZIMIZIN SONUNDA DA KORONAVİRÜS SALGINI NEDENİYLE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE İLİŞKİN ŞARTLARIN NASIL BİR DÜZENLEME İLE KOLAYLAŞTIRILDIĞINDAN bahsedeceğiz.

Kısa Çalışma Nedir?

Kısa çalışma, genel mali krizlerin, sektörel krizlerin, bölgesel krizlerin veya başkaca zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkardığı bir kavramdır. Böyle dönemlerde, işletmeler sıklıkla küçülme yoluna başvurduklarından işçilerin de iş akitlerinin feshi söz konusu olmaktadır. Buna karşılık, Yargıtay tarafından da kabul gören “feshin son çare olması ilkesi” ışığında, hem işveren hem de işçinin lehine olabilecek bazı çalışma türleri söz konusudur. Kısa çalışma da bunlardan biridir. Kısa çalışma, yukarıda sayılan sebeplerle işletmelerde haftalık olağan çalışma sürelerinin önemli ölçüde azaltılması ya da işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması olarak açıklanabilir.

Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltan veya işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durduran işveren, durumu derhal gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya bir yazı ile bildirir. Talebin uygunluğunun tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılır. Bunun usul ve esasları bir yönetmelikle belirlenir. Yukarıda belirtilen nedenlerle işyerinde geçici olarak en az dört hafta işin durması veya kısa çalışma hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından kısa çalışma ödeneği ödenir. Kısa çalışma süresi, zorlayıcı sebebin devamı süresini ve herhalde üç ayı aşamaz. İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanma şartlarını yerine getirmesi gerekir. Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneğinin miktarı kadardır.

Kısa Çalışma Ödeneğine Hak Kazanmanın Koşulları Nelerdir?

İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için;

İşverenin Kısa Çalışma Talebinin Kurumca Uygun Bulunması

İşçinin Çalışma Süreleri ve Prim Ödeme Gün Sayısı Bakımından İşsizlik Ödeneğine Kazanmış Olması

gerekmektedir.

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 50. maddesinde, “Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde; a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün süre ile işsizlik ödeneği verilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Yani, “İŞÇİNİN KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE HAK KAZANABİLMESİ İÇİN EN AZ 600 GÜN PRİM ÖDEMİŞ OLMASI VE BU PRİM ÖDEME SÜRESİNİN SON 120 GÜNLÜK KISMINI KESİNTİSİZ ŞEKİLDE ÇALIŞARAK GEÇİRMİŞ OLMASI” gerekmektedir.

Koronavirüs Salgını Nedeniyle Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Şartları Kolaylaştıran 25.03.2020 Tarihli Yasal Düzenleme Neleri İçeriyor?

Bu düzenleme, işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için sağlaması gereken yukarıda yazılı koşulları geçici olarak kolaylaştırmıştır. Bu düzenlemeye göre, 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi hükmü, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şeklinde uygulanacaktır. Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edecektir.

Bu düzenleme kapsamında kısa çalışmadan yararlanabilmek için iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde işverenin haklı fesih nedenleri hariç olmak üzere işçi çıkarmaması gerekir. Kısa çalışma için yapılan başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılır.

Kısa çalışma için yapılacak başvuru tarihini 31/12/2020 tarihine kadar uzatmaya ve kısa çalışma ödeneğine hak kazanılabilmesi için belirlenen günleri farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.