Faaliyetini sürdüren bir işyerinin kapatılmasına karar verilmesi idari bir işlemdir. Çalışma ruhsatı veren idari merciler daha sonra çeşitli mevzuat aykırılıklarını öne sürerek aynı işyerinin faaliyetten men edilerek kapatılmasına karar verebilir. Ne var ki, bu karar hukuka uygun olmalıdır. Hukuka aykırılık taşıyan işyeri kapatmalarına karşı izlenecek hukuki yollar mevcuttur. İşyerinin kapatılması kararına karşı kararı alan merciye itiraz edilebilir. İtirazın neticesi beklenerek olumsuz olması ya da dönüş olmaması halinde idari işlem iptal davasına konu edilebilir. Ya da itiraz süreci tüketilmeksizin doğrudan iptal davası açılabilir. Görüldüğü üzere iptali istenen idari işleme karşı izlenecek yol idari yargı yoludur. Aşağıda sürece ilişkin daha detaylı açıklamalara yer vereceğiz.

İşyeri açılmasına ve çalışma ruhsatı edinilmesine dair hususlar İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te düzenlenmiştir. İşyerinin kapatılmasına ilişkin hükümler tüm mevzuatın muhtelif yerlerinde düzenlenmiştir.

Sıhhi İşyerlerinin Kapatılması

Örneğin, lokanta, kafe, bakkal, market gibi faal bir sıhhi işyerinde sonradan meydana gelen ve yapılacak denetimlerde tespit edilen İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’e aykırılık bulunması halinde bu aykırılığın giderilmesi için işyeri sahibine bir defaya mahsus olmak üzere on beş gün süre verileceğini, aykırılığın giderilmemesi halinde ruhsat iptali yapılarak işyerinin kapatılacağını söylemek gerekir.

Gayrisıhhi İşyerlerinin Kapatılması

Gayrisıhhi müesseseler ise çevre ve toplum sağlığı açısından denetlenen, faaliyeti sırasında çevreye ve topluma fiziksel, kimyasal veya biyolojik zararlara yol açma ihtimali olan, enerji santrali, demir çelik fabrikası, çimento fabrikası, sıcak haddeleme tesisi gibi işyerleridir. Birinci sınıf gayrisıhhî müesseselerde, işletmenin faaliyet alanında mesleki yeterliliğe sahip bir sorumlu müdür çalıştırılması zorunludur. Birinci sınıf gayrisıhhî müesseselerde, ruhsat başvurusu sırasında beyan edilen sorumlu müdür sözleşmesinin işyerinde bulundurulması zorunludur. Yetkili idareler tarafından yapılacak denetimlerde sorumlu müdür sözleşmesinin işyerinde bulunmaması veya bu sözleşmeyle ilgili hatalı beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi hâlinde on beş gün içinde bu eksikliğin giderilmesi istenir. Bu süre sonunda eksikliklerin giderilmemesi hâlinde bu işyerleri hakkında işyeri ruhsatının iptaline ilişkin hükümler uygulanır. Ruhsat başvurusunda bu sözleşmeyle ilgili gerçeğe aykırı beyanda bulundukları tespit edilen işyeri sahipleri hakkında suç duyurusunda bulunulur.

Umuma Açık İstirahat Ve Eğlence Yerlerinin Kapatılması

Otel, pansiyon, bar, birahane, pavyon, içkili lokanta, sinema gibi işyerleri umuma açık istirahat ve eğlence yerleri sınıfındadır. İzin almadan açılan umuma açık istirahat ve eğlence yerleri, yetkili idarelerin ilgili birimleri tarafından sebebi bir tutanakla belirlenmek ve mühürlenmek suretiyle re’sen kapatılır.

Kollukça, izin almadan açıldığı tespit edilen umuma açık istirahat ve eğlence yerleri düzenlenecek bir tutanakla kapatılmak üzere yetkili idareye bildirilir. Yetkili idare yapılan bildirim üzerine izin almadan açılan yeri kapatarak en geç üç gün içinde kolluğa bilgi verir.

Gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler kapsamında açıkta alkollü içki satışı ve sunumu yapılan iş yerleri ile nargilelik tütün mamulünün sunumu yapılan iş yerlerine kesinleşmemiş ruhsat düzenlenir. Kesinleşmemiş ruhsat düzenlenen bu yerler bir aylık süre içinde açık alkollü içkilerin satışının ve sunumunun yapılabilmesi için gerekli olan, açık alkollü içki satış belgesi ile nargilelik tütün mamulünün sunumu suretiyle satışının yapılabilmesi için gerekli olan, nargilelik tütün mamulü sunum uygunluk belgesini yetkili idareye ibraz ederek ruhsatlarını kesinleştirir. Bu maddedeki belgeleri süresi içinde ibraz edilmeyen iş yerleri, işyeri açma ve çalışma ruhsatları iptal edilerek yetkili idareler tarafından kapatılır.

Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinde, ruhsat başvurusu sırasında mes’ul müdürün adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve mes’ul müdür sözleşme tarihinin beyanı yeterlidir. Yetkili idareler tarafından yapılacak denetimlerde mes’ul müdür sözleşmesinin işyerinde bulunmaması veya bu sözleşmeyle ilgili hatalı beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi hâlinde onbeş gün içinde bu eksikliğin giderilmesi istenir. Bu süre sonunda eksikliklerin giderilmemesi hâlinde bu işyerleri hakkında işyeri ruhsatının iptaline ilişkin hükümler uygulanır. Ruhsat başvurusunda mes’ul müdür sözleşmesiyle ilgili gerçeğe aykırı beyanda bulundukları tespit edilen işyeri sahipleri hakkında suç duyurusunda bulunulur.

Ayrıca bu işletmeler Polis Vazife ve Salahiyet Kanununca da denetlenir. Anılan Kanunun 8. maddesine göre,

Polisçe kat’i delil elde edilmesi halinde;

A) Kumar oynanan umumî ve umuma açık yerler ile her çeşit özel ve resmi kurum ve kuruluşlara ait lokaller,

B) Mevzuata aykırı bir şekilde uyuşturucu madde imal edilen, satılan, kullanılan, bulundurulan yerler,

C) Mevzuata aykırı faaliyet gösteren genelevler, birleşme yerleri ve fuhuş yapılan evler ve yerler,

D) Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Anayasal düzenine, genel güvenliğe ve genel ahlâka zararı dokunacak oyun oynatılan, temsil verilen, film veya video bant gösterilen yerler ile internet üzerinden yapılan yayınlara izin verilen yerler,

E) Derneklere, sendikalara, loca ve kulüplere, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile benzeri kurum ve kuruluşlara ait ve yalnız üyelerinin yararlanması için açılan lokallerden, birden fazla denetim sonunda ve yazılı ihtara rağmen, iç yönetmeliğine aykırı faaliyet göstererek umuma açık yer durumuna geldiği tespit edilenler,

F) Her türlü denize elverişli araçlarla günübirlik tur düzenleyen veya her türlü mal ve hizmet satanlardan, müşteriye faaliyetlerini duyururken veya müşteri kabul ederken çevreyi veya müşteriyi rahatsız edecek yöntemler kullananlar,

Mahallin en büyük mülkî amiri tarafından otuz günü geçmemek üzere geçici süreyle

faaliyetten men edilir.

Bu maddede yazılı fiiller sebebiyle bir yıl içinde üç defa faaliyetten men edilen işyerlerinde, bu fiiller tekrar işlendiği takdirde, işyeri açma ve çalışma ruhsatları, mahallin en büyük mülkî amirinin bildirimi üzerine, belediye veya il özel idaresi tarafından beş iş günü içinde iptal edilir.

İşyeri Kapatma Kararına Karşı İzlenecek Yargı Yolu

İşyeri kapatma kararı, çalışma ruhsatını vermeye yetkili idari merci tarafından verilir. Bu karar, belediye tarafından encümen kararı ile verilebileceği gibi işyerinin faaliyet türüne göre Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı il müdürlükleri tarafından da verilebilir.

İşyeri kapatma kararına karşı İYUK md. 11 uyarınca itirazda bulunmak mümkündür. İtiraz, işyeri kapatma kararını veren idareye karşı 30 gün içinde yapılabilecektir. Bu itirazın dava açma süresini durdurduğunu söylemek gerekir. İtiraza cevap verilmemesi ya da olumsuz cevap verilmesi halinde artık süresi içinde iptal davası açılabilecektir.

İYUK md. 11 tüketilmesi zorunlu bir yol değildir. Doğrudan iptal davası açmak da tercih edilebilir. İptal davası, öncesinde itiraz yapıldığı hallerde itirazın reddedildiği ya da reddedilmiş sayıldığı, itiraz yapılmadığı hallerde işyeri kapatma işlemi tarihinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır. Görevli ve yetkili mahkeme, işyeri kapatma kararını veren idarenin bulunduğu yer idare mahkemesidir.

İşyeri kapatma kararına karşı açılan iptal davasında telafisi güç zararların önüne geçebilmek adına davayı gören idare mahkemesinden yürütmenin durdurulması isteminde bulunmakta fayda vardır.

İptal davasının yanı sıra, işyeri sahibi, işyerinin haksız şekilde kapatılması nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararlar varsa idare mahkemesinden kararı veren idarenin kendisine maddi ve manevi tazminat ödemesini tam yargı davası yoluyla talep edebilir.

İşyeri Kapatma Davasında Avukatın Önemi

İdare tarafından haksız şekilde verilen işyeri kapatma kararlarına karşı başvuracağınız itiraz, iptal davası ve tam yargı davası gibi yasal yollarda idare hukukunda uzman bir avukatla birlikte çalışmanın hem çalışma ruhsatınızı geri alabilmek hem de zararlarını telafi edebilmek adına büyük önem arz ettiğini vurgulayarak yazımızı sonlandırıyoruz.