Çocuğun evlilik birliği içerisinde doğumunda eğerki başkaca bir soybağı iddiası da bulunmamaktaysa velayet meselesinde herhangi bir soru işareti bulunmamaktadır. Velayet hakkı müşterek çocuğun anne ve babasına ortak velayet şeklinde ortaya çıkmaktadır.

Evlilik birliği içerisinde dünyaya gelmiş ve fakat daha sonrasında boşanma hususu gerçekleşmişse de yine anne ve babanın talepleri ve boşanma kararını veren mahkemenin değerlendirmeleri doğrultusunda velayet hakkı çocuğun anne veya babasından birine verilmektedir.

Bu yazımızda ise evlilik birliği içerisinde doğmayan, soybağı evlilik birliği içerisinde kurulmayan çocuğun velayet yönünden durumunu hukuki zeminde ve çeşitli başlıklar altında açıklayacağız.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayeti Kime Ait Olur?

Evlilik dışı doğan çocuğun velayetinin kime ait olacağı hususu incelenmeden önce çocuk ile ebeveynler arasında soybağının ne şekilde kurulabildiği hususu incelenmelidir. 4712 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) m.282 vd. hükümlerinde soybağının kurulmasına yönelik düzenlemeler yer almaktadır.  TMK m.282’ye göre çocuk ile anne arasındaki soybağı doğumla birlikte kurulmaktadır.

Çocuk ile baba arasındaki soybağı ise evlilik birliği var ise yine doğum ile birlikte kurulmaktadır. Evlilik dışı bir doğum meydana gelmiş ise tanıma veya hakim kararıyla soybağı kurulabilmektedir. Bunun yanında evlat edinme ile de soybağı kurulmabilmektedir fakat bu husus başka bir yazımızın konusudur.

Velayete ilişkin genel hükümlere de TMK m.335 vd. maddelerinde yer verilmiştir. Anne ve babanın evli olmadığı, yani evlilik dışı bir çocuğun mevcut olduğu durumlarda m.337 uyarınca velayet anneye ait olmaktadır.

Eğer anne kısıtlı, küçük veya hayatta değil ise veyahut velayetin kendisine verilmemesi gereken başkaca bir durum söz konusu ise hakim kararıyla velayet ya babaya verilir, ya da evlilik dışı doğan çocuğa bir vasi atanır.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Soybağı Ne Şekilde Kurulabilir?

Evlilik dışı doğan çocuğun soybağı annesi ile doğumla birlikte kurulmaktadır. Baba ile soybağı ise tanıma veya babalık davası ile kurulabilmektedir.

Tanıma Nedir?

Tanıma, TMK m.295 vd. maddelerinde düzenlenen, babanın nüfus memuruna veya Aile Mahkemesine başvurarak, ya da vasiyetnamede veya resmi senette belirterek yapabildiği ve evlilik dışı doğan çocuk yönünden soybağının kurulması talebini içeren işlemdir.

Tanıma işleminin yapılabilmesi için evlilik dışı doğan çocuğun başka bir kimse ile babalık yönünden soybağının kurulmamış olması gerekmektedir. Eğer çocuk daha evvel başka bir kimse tarafından tanınmış ise, öncelikle o kişi yönünden tanınmanın iptal edilmesi, daha sonra baba tarafından tanınması gerekmektedir.

Babalık Hükmü Nedir?

Tanıma, bir önceki başlık altında da belirttiğimiz üzere baba tarafından yapılabilen bir işlemdir. Babalık hükmü ise TMK m.301 vd. hükümlerinde de açıklandığı üzere anne veya çocuğun baba ile evlilik dışı doğan çocuk arasındaki soybağının belirlenmesinin mahkemeden talep edilmesi işlemidir.

Babalık davası olarak bilinen bu dava, baba olan kişiye karşı açılmalıdır. Eğer baba hayatta değilse onun mirasçılarına açılabilir.

Soybağı Kurulduktan Sonra Velayet Husus

Soybağı kurulmadan evvel babanın çocuğun velayet hakkı yönünden herhangi bir talebi olamaz. Fakat evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasındaki soybağı tanıma veya babalık hükmü işlemleri sonucunda kurulduktan sonra, çocuğun artık resmi olarak da iki ebeveyni olacaktır. Bu durum tıpkı boşanmış iki eşin velayet talepleri nasıl ortaya çıkacaksa öyle ele alınmalıdır.

Baba (anne ile soybağı doğum ile kurulduğundan ve bu örnekte halihazırda velayet hakkı yalnızca anneye ait olduğundan dolayı), çocukla arasında soybağı kurulduktan sonra geçerli durumlar var ise velayet hakkını talep edebilir. Müşterek çocuğun hayatında söz sahibi olabilmek için gerekli talepleri ileri sürebilir ve velayet hakkının yalnızca kendisine ait olması gerektiği yönünden geçerli sebep ve gerekçeleri var ise Aile Mahkemesinde velayet davası açılarak bu talepler ileri sürülebilir.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Soyadı Ne Olur?

Evlilik birliği içerisinde doğan çocuğun soyadının ne olacağı konusunda herhangi bir tartışma yokken evlilik dışı doğan çocuğun soyadının ne olacağı zaman zaman kafa karıştırabilmektedir.

Çocuğun evlilik dışı doğduğu durumlarda anne ile soybağı doğumla birlikte kurulduğundan dolayı çocuğun soyadı da annenin soyadı ile aynı olacaktır.

Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Anne ve Babasının Sonradan Evlenmesi Durumu

Evlilik dışı doğan çocuğun anne ve babası sonradan evlilik birliği kurarsa, bu durumda baba yine nüfus memuruna beyanda bulunmak suretiyle tanıma işlemi yaparak soybağının kurulmasını ve evlilik dışı doğan çocuğun velayetinin ortak velayet olarak hem annede, hem de babada bulunmasını sağlayabilmektedir.