Hakaret, Türk Ceza Kanununun (“TCK”) sekizinci bölümünde “Şerefe Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenen bir suçtur. Hakaret suçunun ne şekilde işlenebileceği ve suçun yaptırımları TCK 125 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Biz bu yazımızda internet ve sosyal medya mecraları aracılığıyla işlenen hakaret suçunun üzerinde duracağız.

Hakaret Nedir?

TCK tanımıyla hakaret etme fiili, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmaktır. Kanun koyucu, hakaret olarak ele alınacak tüm söylemleri tek tek sıralamamaktadır zira bu mümkün değildir. Kanun koyucunun suça getirdiği tanım ve çizdiği çerçeve kapsamında hakaret suçu teşkil ettiği iddia edilen her fiili ayrı ayrı ele almak gerekir. Kuşkusuz burada Yargıtay’ın hangi söylemlerin hakaret suçunu oluşturduğunu tespit ettiğine bakmak gerekir. Zira bir söylemin bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını ne ölçüde rencide ettiğini bilimsel metotlarla saptamak mümkün değildir. Somut olayın koşullarına göre değerlendirmede bulunmak mecburidir. Bu anlamda, değerlendirmede bulunurken yerleşik Yargıtay görüşlerinden faydalanmak kaçınılmazdır.

Bir söylemin hakaret olup olmadığını değerlendirirken, Anayasa ile korunan ifade özgürlüğünü de gözetmek gerekir. Zira, hakaret suçunun ifade özgürlüğünün sınırlarını aşıp aşmadığının tespiti gerekecektir. Misalen, ağır eleştirinin hakaret suçunu oluşturduğundan söz edilemez. Veyahut, “Allah belanı versin!” gibi sözler beddua niteliğinde olduğundan hakaret suçunu oluşturmaz. Ya da, kaba sözler her ne kadar genel ahlakla örtüşmese ve hoş karşılanmasa da onur, şeref ve saygınlığı rencide edecek boyutta kabul edilemeyeceğinden hakaret suçunun oluştuğundan bahsedilemez.

Hakaret suçu teşkil eden ifade ve söylemlere örnek vermek gerekirse de, “şerefsiz”, “aptal”, “hayvan”, “hırsız”, “alçak” gibi kelimeler Yargıtay’a göre hakaret suçunu oluşturmaktadır.

İnternet ve Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Suçu İşlenebilir Mi? 

İnternet üzerinden ya da Facebook, Twitter, İnstagram, Youtube, Tiktok gibi çok sayıda insanın kullandığı sosyal medya platformları üzerinden hakaret suçunun işlenebilmesi mümkündür. Kanun koyucu, bir sosyal medya platformunda özel mesajlaşma üzerinden ya da alenen yapılan herkese açık bir paylaşım ile bu suçun işlenebileceğini düzenlemiştir.

TCK 125/2 düzenlemesine göre hakaret suçunu oluşturan fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi mümkündür. Somutlaştırmak gerekirse, İnstagram hesabınıza bir kimsenin sesli, yazılı  ya da görüntülü bir mesaj göndererek bu mesajın içeriğinde size onur, şeref ve saygınlığınızı rencide edici söylemlerde bulunması hakaret suçunu oluşturacaktır.

İnternet ve sosyal medya aracılığıyla hakaret suçunun işlenmesinin tek yolu özel bir mesaj/ileti gönderilmesi değildir. Bu suçun bir grup insana açık şekilde ya da herkesin görebileceği şekilde alenen işlenmesi de mümkündür. Örneğin, 200 takipçili ve yalnızca takipçilerinin görebileceği şekilde paylaşımlar yapan bir Facebook profiline sahip bir kimse, bu profili üzerinden takipçilerine açık şekilde bir başkası hakkında onur, şeref ve saygınlığı rencide edici söylemlerde bulunursa hakaret suçunun oluştuğundan bahsedilir. Aynı kişi, bu kez profilindeki paylaşımları yalnızca takipçilerine değil herkese açık hale getirerek hakarette bulunursa artık aynı suçun TCK 125/4’te düzenenlenen aleniyet unsuru çerçevesinde işlendiğinden bahsedilir.

İnternet ve Sosyal Medya Aracılığıyla İşlenen Hakaret Suçunun Cezası Nedir? 

İnternet ve sosyal medya aracılığıyla işlenen hakaret suçunun cezası, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.

Ancak, bu suçun;

a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,

b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,

c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle,

işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.

Ayrıca internet ve sosyal medya aracılığıyla hakaret suçunun herkese açık bir web sitesi paylaşımı ya da herkesin görüntüleyebileceği bir sosyal medya profili üzerinden işlenmesi halinde suç artık alenen işlenmiş kabul edileceğinden kanun koyucu verilecek cezanın ceza altıda biri oranında artırılmasını öngörmüştür. Aleniyet unsurunun cezayı artıran bir hal olarak düzenlenmesinin nedeni, hakaret suçunun mağdurunun suçun herkese açık şekilde işlenmesi halinde daha çok rencide olmasıdır. Özellikle kamuya mal olmamış bir kimsenin alenen işlenen hakaret suçunun mağduru olması, o kişiyi kamuoyu nezdinde uğradığı hakaret ile özdeşleştireceğinden mağdur nezdinde daha ağır bir olumsuz etki meydana getirmektedir.

İnternet ve Sosyal Medya Aracılığıyla İşlenen Hakaret Suçu Uzlaştırmaya Tabi Mi? 

Bu suçun kovuşturulması şikayete bağlı olduğu gibi bu suçta öncelikle uzlaştırma prosedürünün tüketilmesi gerekmektedir. Zira kanun koyucu bu suç türünü uzlaştırmaya tabi bir suç olarak düzenlemiştir. Uzlaştırma sürecinde fail ve mağdur arasında uzlaşmanın sağlanması halinde soruşturma evresi daha fazla sürdürülmeyecek ve kovuşturma yer olmadığına dair karar verilecektir. Eğer uzlaşma gerçekleşmezse de iddia makamı somut olayın koşullarına göre gerekli soruşturmayı tamamlayıp iddianame düzenleyerek kamu davası açabilecektir.

İnternet ve Sosyal Medya Aracılığıyla İşlenen Hakaret Suçunda Avukatın Önemi 

Hakaret suçu, hakkında hapis cezası yaptırımı düzenlenen bir suç türüdür. Ayrıca kanun koyucu bu suç türünü şerefe karşı işlenen bir suç olarak ele almıştır. Hakaret suçunun mağduru olarak yapılacak şikayetlerde ve hakaret suçu isnadıyla muhatap olunan ceza yargılamalarında ceza hukukunda uzman bir avukatla çalışmak dosyanın hukuken en doğru şekilde sürdürülebilmesi için büyük önem arz etmektedir. Bu hususun önemini vurguladıktan sonra, internet ve sosyal medya aracılığıyla işlenen hakaret suçuna ilişkin birkaç emsal Yargıtay kararına aşağıda yer vererek yazımızı sonlandırıyoruz.

“…mesajların paylaşılıp paylaşılmadığının tespit edilmesi, mesajların varlığının tespit edilmesi halinde suça konu paylaşımın yapıldığı Twitter hesabının kime ait olduğunun tespiti için, sosyal paylaşım sitesinin yer sağlayıcısı olan şirketten, tespit edilen mesajın ne zaman ve hangi IP numarasından geldiğinin öğrenilmesi, daha sonra da tespit edilecek IP numarasının kime ait olduğu araştırılarak sonucuna göre sanıkların hukuki durumunun belirlenmesi gerekirken…” (Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 17.01.2018 Tarih, 2015/42049 Esas ve 2018/371 Karar sayılı kararı)

Allah Belanı Versin” Şeklindeki Beddua Niteliğinde Olan Sözler, Müşteki Ve Katılanların Onur, Şeref Ve Saygınlığını Rencide Edici Boyutta Olmadığından Hakaret Suçu Oluşmaz. (Yargıtay 18. Cd, 2019/7321 E., 2020/4136 K.)

Sanığın, Katılana Söylediği Kabul Edilen “Lan” Şeklindeki Sözünün, Muhatabın Onur, Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyutta Olmayıp, Rahatsız Edici, Kaba ve Nezaket Dışı Hitap Tarzı Niteliğinde Olması Sebebiyle Hakaret Suçunun Unsurları Oluşmaz. (Yargıtay 18. Cd, 2019/3959 K.)

Sanığın Katılana Hitaben Sarf Ettiği “Hanzo” İfadesi Kaba Hitap Niteliğinde Olup, Hakaret Suçunun Unsurları Oluşmamıştır. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2016/13348 E.- 2018/14285 K)

Hakaret İçeren Sosyal Medya Paylaşımını Beğenmek, Hakaret Suçunu Oluşturmaz. Sanığın, Sosyal Paylaşım Sitesi Üzerinden Müştekiye Hitaben “C. Oto Yıkama” Ve Temyize Gelmeyen Sanık “A.K” Profilleri Adı Altında Gönderilen Hakaret İçerikli Mesajları Beğenmekten İbaret Eyleminin, Bu Mesajların Sanık Tarafından Da İnternet Ortamında Paylaşılıp Veya Başkalarına Aktarılmadığı Taktirde Hakaret Suçunun Unsurlarını Oluşturmayacağı, Kişisel Değerlendirme Kapsamında Kalacağı Gözetilmeden Ve Bu Husus Araştırılmadan, Yetersiz Gerekçeyle Hükümlülük Kararı Verilmesi, Kanuna Aykırı Olup Hükmün Bozulması Gerekmiştir. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2013/5598 E. 2014/33171 K.)

“Sanığın, Twitterda Diğer Sanık Tarafından Paylaşılan Tweeti Retweetlediğinin, Kendi İkrarı İle De Sabit Olması Karşısında, Kamu Görevlisine Görevinden Dolayı Zincirleme Şekilde Hakaret Suçunun Unsurları Oluşmuştur.” (Yargıtay 18. Cd. 2015/10377 E., 2015/12777 K.)

Bir Kimseye Başka Bir Hesaptan Yazılan “Pislik, Namert, Edepsiz, Yalancı, Silah Kaçakçısı, Çirkef, İmansız, İzzetsiz, Şerefsiz” Gibi İfadeleri ‘Retweet’ Eden Kimse De Hakaret Suçunu İşlemiş Olur. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2018/7790, 2019/1445 K.)