English
Bilindiği üzere, işverenliklerce işçinin işten ayrılmasıyla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna işçinin ayrılış nedeni “kod” olarak bildirilmektedir. İşbu kodlar, işçinin istifa, askerlik, doğum vb sebeplerle işten ayrıldığını ortaya koymaktadır. Özellikle “Kod 29” bildirimi, işçiler yönünden büyük önem arz etmekteydi. Kod 29, işverenin İş Kanunu’nun 25/II maddesindeki “ahlâk ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepleri” gerekçe göstererek işçiyi haklı fesih ile işten çıkarırken başvurduğu bildirim yoluydu. İşbu kod ile karşı karşıya kalan işçiler, işverene karşı açacağı bir dava ile aksi ispatlanmadıkça kıdem tazminatından ve işsizlik ödeneğinden faydalanamıyordu. Özellikle pandemi etkisiyle getirilen işten çıkarma yasağı döneminde işbu ayrılış koduna sıklıkla başvurulur oldu.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yayınlanan 01.04.2021 tarihli 2021/9 sayılı Genelge’de, Kurum’un işten ayrılış nedenlerine ilişkin kodları daha önce açıkladığı 2013/11 sayılı Genelge’de “Kod 29” yönünden birtakım değişikliklere gidilmiştir. İşbu yeni Genelge’de,
“Kurumumuzun 22/2/2013 tarihli ve 2013/11 sayılı Genelgenin birinci kısım altıncı bölümde yer alan “2.1- İşten ayrılış nedeni” alt başlığındaki işten ayrılış nedenleri tablosundaki “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodu çıkarılmış ve “41-” nolu koddan sonra gelmek üzere aşağıdaki kodlar eklenmiştir.”
ifadelerine yer verilmiştir. Buna göre, “işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” şeklindeki işverenin haklı fesih yolunu genel bir tanımla ifade eden ayrılış kodu tamamen kaldırılmış ve işbu genel tanımın terk edilmesiyle işverenin haklı fesih nedenleri 42-50 arası olarak getirilen yeni kodlarda daha detaylı şekilde tanımlanmıştır. Kurumun bu Genelge ile işverenlerin İş Kanunu’nun 25/II maddesine göre fesih yoluna başvurmadaki keyfiliğini ortadan kaldırmayı hedeflediği anlaşılmaktadır. Genelge’de kaldırılan Kod 29 yerine getirilen 42-50 arası Kodlar aşağıdaki gibidir:
|
42 |
İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a |
|||||
|
43 |
İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b |
|||||
| 44 | İşçinin işverenin bulunması. | başka | bir | işçisine | cinsel | tacizde | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c |
|
45 |
İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d |
|||||
|
46 |
İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e |
|||||
| 47 | İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f | |||||
|
48 |
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g |
|||||
| 49 | İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h | |||||
|
50 |
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. |
4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı |